Lundar og aðrir fuglar

Lundar og aðrir fuglar

Eitt helsta aðdráttarafl Grímseyjar er fuglalífið, sérstaklega lundinn. Lundi (Fratercula arctica), er bæði heillandi og sérstakur fugl.

Lundinn hefur áberandi svartan og hvítan fjaðrafeld og stóran, litskrúðugan gogg a.m.k. á varptímanum. Athyglisvert er að goggur lundans breytir um lit eftir árstíðum. Á varptíma er hann skær appelsínugulur, gulur og svartur, en þegar lundinn heldur aftur út á opið haf dettur ysta lag goggsins af, og verður hann þá mun minni og brúnleitur. Talið er að bjarti liturinn hjálpi til við að laða að maka.

Þessi litli sjófugl tilheyrir ætt svartfugla og er venjulega 32–38 cm á lengd, með vænghaf á bilinu 53–63 cm og þyngd frá 380 til 780 grömm.

Lundar sjást á Íslandi frá því snemma í apríl fram í lok ágúst. Í Grímsey koma þeir yfirleitt um 10. apríl og yfirgefa eyjuna um 10. ágúst ár hvert. Grímsey er einn af bestu stöðum á Íslandi til að fylgjast með og ljósmynda lunda.

Áhugaverðar staðreyndir um lunda

• Það eru til þrjár tegundir innan ættkvíslarinnar Fratercula. atlantshafslundinn er eina tegundin sem lifir í Atlantshafi. Hinar tvær tegundirnar, topplundi (Fratercula cirrhata) og hornlundi (Fratercula corniculata), finnast í norðausturhluta Kyrrahafsins.
• Ísland hýsir um 60% af lundastofni heimsins, og í Grímsey er ein stærsta lundabyggð landsins.
• Lundar eyða mestum hluta ævi sinnar á hafi úti og hvíla sig á öldunum þegar þeir eru ekki á sundi. Þeir nota vængi sína til að knýja sig áfram undir vatni í leit að fiski og krabbadýrum.
• Þrátt fyrir að vera frábærir sundfuglar eru lundar klaufalegir flugfuglar. Þeir þurfa að slá vængjunum 300–400 sinnum á mínútu bara til að haldast á lofti!
• Lundar hafa sérstakar saltkirtla aftan við augun sem sía út salt úr blóðinu og skila því út um nasirnar. Þessi aðlögun gerir þeim kleift að lifa á hafi úti án þess að þurfa ferskt vatn. Þeir koma aðeins í land til að verpa.
• Lundar maka sig fyrir lífstíð. Jafnvel þótt parið eyði vetrinum aðskilin, oft þúsundir kílómetra hvor frá öðrum, snúa þeir aftur á sama stað á hverju vori. Þeir verpa aðeins einu eggi á ári og ala upp unga sinn yfir sumarið.
• Ólíkt mörgum fuglum byggja lundar ekki hreiður heldur grafa þeir holur, allt að eins metra  djúpar, með goggnum og fótunum. Þeir kjósa að grafa holur sínar í jarðveg eða á milli steina í bröttum sjávarhömrum, þar sem rándýr eiga erfitt með að ná til þeirra.
• Báðir foreldrarnir skiptast á að liggja á egginu og annast ungann, sem stækkar hratt á fæðu sem samanstendur aðallega af fiski. Eftir 36–45 daga er hann orðinn fullvaxta og heldur út á sjó.
• Lundar geta borið allt að tólf fiska í goggnum á sama tíma! Gróf tungan hjálpar þeim að halda bráðinni fastri við góminn, svo þeir geti veitt fleiri fiska án þess að missa þá sem þeir hafa þegar veitt.
• Lundar lifa lengi miðað við fugla—meðalaldur þeirra er um 20 ár, en dæmi er um rúmlega 30 ára gamla fugla!